०१ जेठ, काठमाडाैं । संयुक्त राज्य अमेरिकाले संगठनबाट बाहिरिने र अनुदान कटौती गर्ने निर्णय गरेको चार महिनापछि, विश्व स्वास्थ्य संगठनले आफ्नो व्यवस्थापन टोली आधा घटाएको छ ।

अब संचालन कार्यहरू कटौती गर्नुपर्ने अवस्था भएको संगठनका महानिर्देशक टेड्रोस अधानोम गेब्रेयेससले बताएका छन। राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले जनवरीमा कार्यभार सम्हालेको पहिलो दिनमै अमेरिका विश्व स्वास्थ्य संगठनबाट बाहिरिने घोषणा गरेका थिए। अमेरिकी कानूनअनुसार, अमेरिका संगठनबाट बाहिरिनुअघि एक वर्षको सूचना अवधि आवश्यक हुन्छ, साथै बाँकी सबै शुल्क तिर्नुपर्ने हुन्छ। ती शुल्क अझै बाँकी नै छन् । टेड्रोसले बताए अनुसार २०२६-२०२७ का लागि प्रस्तावित बजेटमा २१ प्रतिशत कटौती गरी डलर ४.२ अर्बमा झारिएको छ, जसअनुसार संगठनले अब प्राथमिकता तोक्नुपर्ने कठिन निर्णयहरू गर्नुपर्नेछ। उनले भने, ‘त्यो घटाइएको बजेट पनि केवल ६० प्रतिशत मात्र भरिने सम्भावना छ, यदि सदस्य राष्ट्रहरूले अनिवार्य शुल्क बढाउन सहमति जनाएमा मात्र।‘

विश्व स्वास्थ्य संगठनले यसै वर्ष करिब डलर १६५ मिलियन बचत गर्ने लक्ष्यसहित केही कार्यकुशलता सुधारका उपायहरू घोषणा गरिसकेको छ। टेड्रोसका अनुसार संगठनले विभाग संख्या ७६ बाट घटाएर ३४ पुर्‍याउनेछ, र कर्मचारी खर्चमा २५ प्रतिशत कटौती गर्ने योजना बनाएको छ- यद्यपि उनले यसले २५ प्रतिशत जागिर नै काटिने भन्ने अर्थ नराख्ने स्पष्ट गरे। ‘तर यहाँ प्रष्ट बनौँ: हाम्रो कार्यबलको परिमाण घटाउनु भनेको हाम्रो कार्यको दायरा घटाउनु हो,’ उनले भने, र थपे,  'उच्च आय भएका केही देशहरूमा रहेका कार्यालयहरू बन्द गरिने छन्।' टेड्रोसले भने, 'बजेट कटौतीका कारण विश्व स्वास्थ्यका अन्य निकायहरूसँग सहकार्यको नयाँ उपायबारे छलफल भइरहेको छ।'

अब विश्व स्वास्थ्य संगठनको नेतृत्व टोलीमा ७ जना मात्र छन्, जसमा टेड्रोस स्वयं पनि छन्। अघिल्लो टोलीमा १४ जना थिए। नयाँ परिवर्तनअनुसार, प्रमुख वैज्ञानिक डा. जेरेमी फरारलाई अब स्वास्थ्य प्रवर्द्धन र रोग रोकथाम तथा नियन्त्रणको सहायक महानिर्देशकको भूमिकामा ल्याइएको छ। डा. चिक्वे इहेक्वेआजुलाई स्वास्थ्य आपतकालीन कार्यक्रमको कार्यकारी निर्देशक बनाइएको छ भने डा. सिल्भी ब्रियान्डलाई नयाँ प्रमुख वैज्ञानिक नियुक्त गरिएको छ।